Een buurt met uitdagingen
Veel bewoners in het Ludgeruskwartier komen moeilijk rond en staan in de overlevingsstand. Eenzaamheid is een groot probleem en bovengemiddeld veel bewoners ervaren een slechte mentale en fysieke gezondheid. Waar nu 256 sociale huurwoningen staan worden in een omvangrijk herstructureringsproject 297 sociale huurwoningen, 75 middenhuurwoningen en 87 koopwoningen teruggebouwd. Het Ludgeruskwartier transformeert naar een moderne, levendige stadsbuurt voor een brede groep huishoudens.
Omvangrijke inbreidingslocatie
‘Het is een herstructureringslocatie met een omvang die we al jaren niet in Deventer hebben gezien,’ vertelt Koen Schouwenaars, tot voor kort (en ten tijde van dit interview) manager Klant en Wonen bij woonbedrijf ieder1. ‘We hebben hard gewerkt aan de uitwerking van het woonprogramma, het stedenbouwkundig plan en het sloopbesluit. Daarbij moesten we het eens worden over parkeernormen, bebouwingshoogte en bebouwingsdichtheden en lag de focus vooral op ontwikkeling van de fysieke ruimte. Op een gegeven moment vroegen we ons af of we daarbij voldoende oog hadden voor de toekomstige bewoners. Want met mooie woningen verbeter je wel de woonsituatie, maar niet altijd de situatie waarin mensen leven.’
Waardevolle contacten
Samen met de gemeente Deventer schakelde de corporatie Companen in om een buurtagenda op te stellen. Koen: ‘We zagen dit parallelspoor als een enorme kans om een gedeeld beeld te krijgen van waar we met de wijk naartoe willen. En om naast het bouwen van nieuwe woningen, ook de sociale structuur te verbeteren. Als corporatie werken we al veel en goed samen met zorg- en welzijnsorganisaties in de wijk, zoals Woon- en Zorgcentrum Humanitas en Stichting Ludgerus. Bovendien hadden onze woonconsulenten al intensief contact met bewoners over de sloopplannen en de begeleiding naar een nieuwe woning. Wat ontbrak was die gedeelde sociale ontwikkelrichting. Hoe zorgen we dat bijna 460 nieuwe huishoudens samen een buurt gaan vormen en dat partijen die daar aanwezig zijn elkaar beter weten te vinden?’
Kwestie van perspectief
Jeroen Wissink, adviseur bij Companen, startte met een buurtsessie. Hij vertelt: ‘Idealiter ga je met buurtbewoners in gesprek over wat er in hun woonomgeving speelt. In dit geval geen optie, omdat het merendeel van de toekomstige bewoners nu niet in het Ludgeruskwartier woont. We spraken daarom eerst de professionals. Van gemeente en woningcorporatie, maar ook van de zorginstelling in de buurt. Zo verbreedden we het perspectief.’ Koen vult aan: ‘Iedereen kijkt vanuit zijn eigen expertise en invalshoek naar de wijkontwikkeling. Neem bijvoorbeeld een opbouwwerker. Die kent de bewoners persoonlijk en heeft een andere inbreng en kijk op de situatie dan een beleidsmedewerker, die de relatie legt met verschillende beleidsprogramma’s.’
Samenlevingsopbouw in een buurt die nog niet bestaat
Niet alle huurders van de corporatie keren terug naar het Ludgeruskwartier en er komen veel nieuwe huishoudens bij. ‘Je moet nadenken over een samenlevingsopbouw en sociale structuur in een buurt die nog niet bestaat,’ aldus Jeroen. ‘Daarbij wil je dat nieuwe buren elkaar leren kennen, prettig samenwonen en een beetje naar elkaar omkijken. Goede woningen blijven de bouwstenen voor de herstructurering. Tegelijk wil je de betrokkenheid vergroten en niet dat de problemen van nu straks achter een mooie nieuwe voordeur blijven bestaan.’ Hij vertelt hoe dat in hoofdlijnen gaat: ‘Om toekomstige bewoners een gevoel van eigenaarschap te geven, kunnen ze meedenken en meebeslissen over de inrichting van de openbare ruimte. Verder worden bewonersinitiatieven gestimuleerd en mogelijk gemaakt. Gemeente, corporatie en organisaties in de wijk koppelen daarnaast hun inzet aan de verschillende fasen in het nieuwbouwproces. Met informatie over de nieuwe plannen en vervolgstappen, praktische ondersteuning rond de verhuizing en activiteiten voor verschillende bewonersgroepen leggen ze het fundament voor een warm welkom in de buurt.’
Lijntjes gelegd
Koen kijkt positief terug op het project: ‘De buurtagenda is zowel van ons als van de gemeente. We hebben dit echt samen gedaan. Mét de inbreng van de partijen die er straks mee aan de slag gaan. Companen dacht als onafhankelijke partij mee en stelde de juiste vragen. Ze herkenden de verschillende invalshoeken en hielpen die samen te brengen. Dat maakte het verhaal een stuk krachtiger. Bovendien zijn contacten gelegd die ook later van nut zijn, want er lopen meer projecten dan het Ludgeruskwartier.’ Jeroen vult aan: ‘Binnen de bestaande structuur benutten en versterken de betrokken partijen elkaar nu nog meer. Zo komt er straks in de plint van de nieuwbouw een ontmoetingsruimte die eerder niet was voorzien.’ Koen sluit af met een advies: ‘Betrek bij je ontwikkelplannen tijdig iedereen die al in het gebied actief is. Zowel praktijkmensen als partijen die strategisch kunnen nadenken over de buurtontwikkeling. En geef ruimte aan nieuwe samenwerkingen. Dat moet je dan wel organiseren; het komt niet vanzelf.’
Meer weten?
Wil je meer weten over dit project? Of ben je benieuwd hoe een buurtagenda kan bijdragen aan de sociale herstructurering van jouw wijk of buurt? Neem dan contact op met Jeroen Wissink, of een van onze andere specialisten.
1 mei 2025
