Snel woningen bouwen verlicht de druk op de woningmarkt. Ook op Goeree-Overflakkee is dat geen nieuws. Maar voor ruimtelijke ontwikkeling en een vitale woonomgeving is meer nodig. Hoe zorg je in een gemeente met 14 kernen voor evenwicht tussen (economische) groei en sociale draagkracht? Elke kern is immers anders.
Vitale kernen: een breed begrip
Waar je bouwt, of juist niet, beïnvloedt de vitaliteit van een gemeenschap. Nieuwbouw staat vaak gelijk aan groei en meer economische draagkracht. Toch is nieuwbouw geen garantie voor een vitale kern. Het kan sociale structuren onder druk zetten. Bovendien beïnvloeden ook zaken als mobiliteit, recreatieve belasting, (groen)voorzieningen en verkeersdruk hoe bewoners hun woonomgeving ervaren. Die ervaring verschilt per kern. Waar bijvoorbeeld de afwezigheid van voorzieningen in de ene kern zwaar weegt, ervaren inwoners dit elders nauwelijks als een probleem. En waar een begrip als ‘verbetering’ voor de een is verbonden met sfeer of recreatie, verbindt de ander het met de behoefte aan rust en veiligheid. Waar zitten de nuances en wat betekenen de verschillen voor gemeentelijk beleid?
Onderzoeksmethoden die elkaar versterken
De gemeente Goeree-Overflakkee vroeg ons de vitaliteit van haar kernen in kaart te brengen. En hoe inwoners de leefbaarheid in hun dorp ervaren. We onderzochten het via een enquête en gingen daarna met inwoners in gesprek op de weekmarkten. Methoden die elkaar versterken en zorgen voor een genuanceerder beeld van ervaringen van verschillende doelgroepen. In het verlengde hiervan duidden we de toekomstige ontwikkelingen rond vitaliteit met een aantal keuzescenario’s. Wat is bij verschillende cruciale keuzes het effect op de vitaliteit in de kernen?
Keuzescenario’s en gevolgen
We schetsten scenario’s voor spreiding of concentratie van nieuwbouw en voorzieningen op het eiland. Per scenario bekeken we de invloed op de kernen. Wat doet een keuze met het draagvlak voor publieke en commerciële voorzieningen, de ruimtelijke kwaliteit, het wegennet, het dorpseigen karakter en de saamhorigheid? Daarbij benoemden we effecten per kern. Die hebben op Goeree-Overflakkee elk een eigen historie, karakter en bevolkingsopbouw. Hierdoor verschillen de gevolgen van de scenario’s. Neem het verdwijnen van een basisschool. In de ene kern is dat een aderlating, omdat die school er een echte dorpshuis- en ontmoetingsfunctie heeft. Andere kernen leunen al meer op kernen in de nabijheid.
Meer weten?
Keuzescenario’s zijn een mooi vertrekpunt voor gesprekken over de brede ontwikkeling van dorpen, steden of wijken. Ze onderbouwen ook beleid dat daar bij past. Bent u nieuwsgierig naar vitaliteitsonderzoek en het gebruik van keuzescenario’s in uw gemeente? Neem dan contact op met Bram Klouwen of Tara Koster.
5 oktober 2023
